La Catedral

La Catedral in de buurt van Medellin is de gevangenis die Pablo Escobar voor zichzelf heeft laten bouwen. Hij heeft hier van 1991 tot 1992 met andere leden van het Medellin cartel gevangen gezeten. In 1992 is hij ontsnapt om uiteindelijk in 1993 op de vlucht doodgeschoten te worden. Om te voorkomen dat La Catedral een bedevaartoord zou worden voor aanhangers van Escobar en toeristen die de bloedige geschiedenis van Escobar niet kennen, zijn de gebouwen gesloopt en was het in 2018 een braakliggend terrein met een paar ruïnes. Gelukkig is de weg naar La Catedral niet gesloopt want dit is één van de meest uitdagende cols in de directe omgeving van Medellin.

Profiel van La Catedral (Bron) 

De klim begint in Envigado, een plaats ten zuidoosten van Medellin. De eerste kilometers door Envigado zijn goed te doen. Daarna gaat het een stukje naar beneden en is het vervolg van de klim lastig te vinden dus ik was blij dat ik met een lokale gids op pad was. Na wat geslinger langs de laatste huizen van Envigado begint de klim echt met 3 kilometer continu percentages boven de 12% met uitschieters tot 20%. De klim slingert zich door een bos omhoog met af en toe uitzicht op Medellin in het dal. Na 3 kilometer neemt het percentage iets af tot 10%. Na ongeveer 5 kilometer kom je langs de plek waar vroeger de gevangenis stond. Via een laatste steile kilometer van meer dan 12% kom je uiteindelijk boven en kan je afdalen naar Caldas over een onverharde weg. Wij daalden af via dezelfde weg en hebben op de Plaza Bolivar een biertje gedronken op de goede afloop. Het volledige profiel inclusief beschrijving in het Spaans is hier te vinden.

Omhoog naar La Catedral

Uitzicht op Medellin

Op naar de 4000 meter

De hoogste geasfalteerde weg in Colombia loopt vanaf Manizales via de via á Letras naar de Cerro Guali op een hoogte van 4057 meter. Vandaar loopt de weg nog verder omhoog naar de refugio aan de voet van de gletscher van de Nevado del Ruiz op een hoogte van 4800 meter. Dit laatste stuk is niet geasfalteerd maar is met een mountain bike prima te doen, als je voldoende gewend bent aan de hoogte. Een aantal kilometers voor de Cerro Guali op een hoogte van 3850 meter ligt de Laguna Negra, een kleine dondere lagune in een desolaat landschap.

De route naar La Laguna Negra

De route naar deze laguna en de Cerro Guali volgt tot een hoogte van ruim 3400 meter de weg naar Letras, Aangekomen bij het restaurant El Ocho neemt je de afslag naar rechts richting het parque Los Nevados. De eerste kilometer gaat op en neer en je wint nauwelijks hoogte. Na een kilometer begint het een stuk steiler te worden. De klim kent een aantal steile stroken waar het percentage oploopt tot 12%, zeker niet gemakkelijk op een hoogte van boven de 3500 meter.

Hoogteprofiel van de klim naar Laguna Negra

Ook het landschap verandert snel, de bomen verdwijnen en maken plaats voor frailejones, de karaktersitieke vegetatie voor deze hoogte. Ook wordt het steeds kouder en mistiger. Omdat er afgezien van een verdwaalde toerist in het weekend geen verkeer is, heb je echt het gevoel dat je alleen op de wereld bent.

Bijna boven

Frailejones, de kenmerkende vegetatie voor de Paramó

Na 6 eindeloze kilometers, zie je de kleine Laguna Negra aan je rechterhand liggen. Aan de linkerkant van de weg is een restaurantje waar je je als fietser kan opwarmen met aguapanela y queso (suikerwater en kaas). Als je energie en adem overhebt, is er nog de mogelijkheid om 4 kilometer door te fietsen naar de Cerro Guali, het hoogste punt van Colombia dat via de geasfalteerde weg te bereiken is.

Profiel in Tour stijl van de klim naar La Laguna Negra

Profiel in Giro stijl van de klim naar La Laguna Negra

Doe nog meer met je tracks

De afgelopen jaren zijn er steeds meer mogelijkheden bijgekomen om meer met je tracks te doen dan alleen op de kaart plotter. Iedereen kent tegenvoordig Strava, bekend geworden omdat ook menig prof zijn tracks hier post waardoor amateurs hun prestaties kunnen vergelijken met deze van de profs. Een site die nog verder gaat dan Strava is Veloviewer met fantastische visualisatie mogelijkheden waarbij de route in 3D geplot kan worden en met kleuren de stijgings- en dalingsprecentages aangegeven worden. Veloviewer haalt jouw data via de Strava API binnen en biedt een schat aan plot en analyse mogelijkheden. Er is een gratis versie met beperkte mogelijkheden en een professional versie met alle mogelijkheden. Een voorbeeld van een 3D Veloviewer profiel is hieronder te zien.

Voorbeeld 3D Veloviewer 

Een andere site waar je mooie profielen kan maken in de stijl van de Giro, Tour en Vuelta is de Spaanse website Cronoescalada. Je moet eerst je GPS track uploaden. De track wordt op een kaartje getoond en met kleuren worden de stijgings- en dalingsprecentages aangegeven (editor => My Profiles). Via één van de de profiel opties (Giro, Tour of Vuelta) wordt het hoogte profiel getoond. Handmatig kan je vervolgens aangeven waar een col begint en waar een col eindigt en wat de categorie van de col is. Hieronder een voorbeeld van de route geplot op de kaart en de profielen in Giro, Tour en Vuelta stijl.

Track en profiel met percentages in kleur

Profiel Giro stijl

Profiel Tour stijl

Profiel Vuelta stijl

Van Tres Puertas naar Manizales

Vanuit het westen zijn er drie wegen die omhoog leiden naar Manizales. De meest zuidelijke en oudste weg is beschreven in deze post. Het tweede altenatief is de Autopista del Cafe. Deze optie is beschreven in deze post. De laatste mogelijkheid is de weg via La Cabaña en La Linda.

Wegen naar Manizales

Net als de andere twee wegen verkeert ook deze weg in uitstekende staat. Omdat het geen hoofdweg is, is het erg rustig. Alleen het laatste stuk wanneer je de buitenwijken van Manizales bereikt, wordt het aanmerkelijk drukker.

Van Tres Puertas naar Manizales

De klim bestaat uit twee stukken. Het eerste stuk van Tres Puertas tot het tolstation is heel rustig. Je fiests door het dal via de Rio Guacaica langs koffieplantages en finca's omhoog. Het stijgingspercentage is heel vriendelijk, over 15 kilometer stijg je ruim 600 meter, steilere kilometers worden afgewisseld met bijna vlakke kilometers.

Koffieplantages in de omgeving van La Cabaña

Op weg naar La Cabaña

Net voor het tolstation krijg je een korte afdaling. Na het tolstation verandert het karakter van de klim, het wordt een stuk steiler en langzaam komt er meer verkeer. Je merkt duidelijk dat je Manizales nadert. De eerste buitenwijk die je passeert is La Linda. Dit is het beginpunt/eindpunt van de busetas. Een paar kilometer verder rijd je Villa Pilar binnen. Hier begint het lastigste gedeelte van de klim, via een lange rechte weg met een stijgingspercentage van meer dan 10% kom je Manizales binnen. Bij een groete rotonde kan je linksaf richting het centrum van Manizales of nog verder omhoog naar Chipre. In Chipre bereik je het hoogste punt van Manizales met een fantatisch uitzicht naar het westen (dal van de Rio Cauca) met de weg waarover je omhoog gekomen bent en naar het oosten richting de Paramo de Letras en nog hoger de met sneeuw bedekte Nevado del Ruiz.

De volgende afbeelding toont het profiel in 3D en een kaartje met de route:

3D profiel met kaartje

Cicloturismo in Colombia

Als je na het lezen van de deze blog of andere blogs zin gekregen hebt om zelf een keer in Colombia te gaan fietsen zijn er afhankelijk van tijd, geld en avontuurlijke instelling meerdere mogelijkheden om dit te gaan doen. 

De echte avonturiers met voldoende tijd fietsen op eigen houtje het land rond. Als je even googelt, kom je verschillende reisverslagen tegen met mensen die alleen of met z'n tweeën het land doorkruisen. Hier een voorbeeld van een reisverslag vanaf de tandem en hier een verslag van een meneer die Colombia toch wel erg groot vond. Als je de verslagen leest, zijn de mensen vaak blij verrast door de vriendelijke mensen en het afwisselende landschap. Wat ook opvalt is dat afstanden in Colombia door het tropische klimaat en de grote hoogteverschillen vaak groter lijken dan ze in werkelijkheid zijn.

Als je minder tijd hebt en als je georganiseerd op pad wilt gaan, zijn er verschillende mogelijkheden. Omdat de veiligheidssituatie in Colombia de afgelopen jaren sterk verbeterd is, zijn er steeds meer reisorganisaties die fietsreizen naar Colombia aanbieden.  

Het Engelse reisbureau Saddle Skedaddle biedt een 14-daagse reis aan van Bogota via Manizales en Medellin naar Cartagena. Een ander Engels reisbureau, Redspokes Cycling Adventure Holidays, biedt een 17-daagse reis aan van Medellin via Manizales naar Bogota. Op de site kan je op de hoogteprofielen precies zien wat je elke dag aan klimwerk kan verwachten. Voor een trainingskamp in Colombia kan je terecht bij Colombia Cycling.

Ook zijn er verschillende Colombiaanse organisaties waar je een fietsreis kan boeken. Colombia Eco Travel organiseert een 11-daagse van Bogota via Manizales en Medellin naar Cartagena. Daarnaast zijn er verschillende Colombiaanse bedrijfjes zoals Ciclo Aventureros die korte Mtb tripjes aanbieden naar mooie locaties zoals het Parque Nacional Los Nevados, de Tatacoa woestijn of de Lago de Tota. Aan de Caribische kust in de omgeving van Santa Marta en Minca biedt Element to Outdoor Mtb tripjes aan. Voor de wat minder avontuurlijke korte tripjes kan je terecht bij Bogota Bike Tours. Dit bedrijfje organiseert fietstochten door Bogota en verhuurt fietsen. Wil je de omgeving van Bogota per fiets verkennen dan kan je terecht bij Colombia Bike Tours.

Omhoog naar San José de Isnos

Als je van Pitalito naar San Agustin gaat, kan je op het punt waar de klim naar San Agustin begint ook rechtsaf slaan naar San José de Isnos. De weg daalt eerst een klein stukje naar de brug over de Rio Magdalena. Daarna begint de klim. 

Hoogteprofiel Isnos

De eerste 500 meter zijn niet geasfalteerd. Eind 2012 werd hier druk aan de weg gewerkt om de omliggende hellingen te stabiliseren. Na 500 meter begint het asfalt weer. Als je nu achterom kijkt, zie je hoe de weg aan de andere kant van het dal omhoog gaat naar San Agustin.

Uitzicht op de weg naar San Agustin

De volgende 5 kilometer stijgt de weg met een prettig percentage tussen 6 en 7%. Aan de rechterkant heb je een fantastisch uitzicht op het dal van de Rio Magdalena.

Uitzicht op het dal van de Rio Magdalena

Na 3 haarspeldbochten kom je op een klein plateau. Hier kan je rechtsaf slaan naar de Mortiño waterval.  

                  Salto de Mortiño

Voor Isnos moet je de asfaltweg verder volgen. Op het plateautje kan je even bijkomen. Na 2 kilometer neemt het stijgingspercentage toe. Tussen de koffieplantages door slingert de weg verder omhoog. Soms daalt de weg een klein stukje. Als je bij het bord Isnos aangekomen bent, heb je het hoogste punt bereikt. Om in het centrum te komen, moet je een klein stukje naar beneden. 

Het hoogste punt on weg naar Isnos is bereikt

Het profiel van de gehele route is te zien in de volgende afbeelding:

Hoogte profiel van San Austin naar Isnos en terug in Giro stijl

Hoogte profiel van San Austin naar Isnos en terug in Tour stijl

Doe nog meer met je tracks op Strava

Strava is een relatief nieuwe site die veel interessante functionaliteit biedt voor de fanatieke loper en fietser. Na het uploaden van je tracks, kan je de gereden route naspelen en wordt het hoogte profiel getoond. Als je met je muis langs het hoogte profiel beweegt, zie je het stijgingspercentage.

Daarnaast biedt Strava de mogelijkheid om tijden met elkaar te vergelijken. Hiertoe gebruikt Strava het concept van segmenten. Een segment is een route met een beginpunt en een eindpunt. Een segment kan bijvoorbeeld je vaste trainingsrondje zijn maar ook een bekende pas. Wanneer je een track upload, wordt automatisch bepaald welke segmenten op jouw track liggen. Deze worden in een lijstje getoond (de "Leaderboard"). Per segment wordt er een klassement opgesteld. In dit klassement kan je zien op welke plaats je staat. Wanneer je elke keer hetzelfde segment rijdt, kan je je eigen tijden met elkaar vergelijken.

Segmenten die een cote, col, pas of puerto voorstellen worden geclassificeerd in 4, 3, 4, 1 of hors categorie. Per segment krijg je een kaartje met de ligging en het hoogteprofiel. Degene die op zo'n segment de snelste tijd heeft krijgt de titel "KOM"(King Of the Mountain).

Hier een voorbeeld van het segment van Chinchina naar Manizales met het klassement (let op plaats 2)!

Colombia zwaarder dan Europa?

Om een indruk te krijgen van de zwaarte van de Colombiaanse passen heb ik een vergelijking gemaakt tussen de zwaarte van een aantal bekende passen in Europa die ik gefietst heb en de passen in Colombia.

De eerste stap is het kiezen van een formule om de zwaarte te berekenen. Als je zoekt op internet kom je verschillende formules tegen. Bij de meeste formules wordt per kilometer gekeken (zoals op de bekende Spaanse APM site). In de Cotacol encyclopedie, het standaardwerk met alle Belgische hellingen, wordt ook nog de staat van het wegdek meegenomen. Bij de zwaarte die berekend wordt op http://www.salite.ch wordt ook rekening gehouden met onregelmatigheid van de klim. Ik heb de volgende simpele formule gebruikt. Deze houdt alleen rekening met het stijgingspercentage en de lengte:

De formule: Zwaarte Index = [G² * L] /100
G = gemiddeld stijgingspercentage (%)
L = lengte klim (km)

De lijst volgens deze formule:

1: Passo dello Stelvio (Italie)  13.31 (hoogte 2758 m.)
2: Paramo de Letras (Colombia)   10.16 (hoogte 3679 m.)
3: Col del Angel (Frankrijk)      8.99 (hoogte 2744 m.)
4: Lagos de Covadonga (Spanje)    7.86 (hoogte 1135 m.)
5: Col de Soudet (Frankrijk)      7.01 (hoogte 1535 m.)
6: La Merced (Colombia)           6.97 (hoogte 1780 m.)

Volgens deze formule ligt de zwaarte van de Paramo de Letras tussen de Passo dello Stelvio en de Col del Agnel.

Passo dello Stelvio

 De lijst volgens APM:

1: Passo dello Stelvio (Italie)   432
2: Mont Ventoux (Frankrijk)       380

2: Paramo de Letras (Colombia)    303

3: Col de Soudet (Frankrijk)      294

4: Col del Agnel (Frankrijk)      290

5: Lagos de Covadonga (Spanje)    271

Ook volgens de formule van APM komt de Paramo de Letras op plaats e na de Passo dello Stelvio en Mont Ventoux. Op basis van mijn eigen ervaringen vind ik de Stelvio zeker de zwaarste, gevolgd door de Mont Ventoux. Daarna volgt de onregelmatige Lagos de Covadonga omdat deze col steile kilometers met percentages ruim boven de 10% afwisselt met minder steile kilometers. 

De steilste kilometer (13%) op Lagos de Covadonga

Om dezelfde reden is de klim naar La Merced misschien wel zwaarder dan de langere maar minder steile en zeer regelmatige klim naar Letras. Ook de vochtige tropische hitte maakt de klim naar La Merced extra zwaar. Maar als je net uit Europa komt, is de klim naar Letras door de grote hoogte misschien wel de zwaarste van allemaal.

Van Chinchina naar Santa Rosa

Zowel Chinchina als Santa Rosa liggen midden in de Zona Cafetera. Chinchina ligt op een hoogte van ruim 1300 meter. Santa Rosa ligt 300 meter hoger op ruim 1600 meter. Er zijn twee wegen om van Chinchina in Santa Rosa te komen. De oude weg slingert zich langs de westelijke dalwand van de Rio San Eugenio omhoog. De klim begint na het tolstation van Tarapaca. De eerste kilometer heeft een percentage van 2%. Daarna varieert het percentage rond de 5%. De laatste 500 meter zijn het lastigst met een percentage van ruim 10%. De klim is ongeveer 3 km lang. 

Oude weg van Chinchina naar Santa Rosa

Een aantal jaar geleden is er een nieuwe weg aangelegd van Chinchina naar Santa Rosa. Deze weg maakt deel uit van de Autopista del Cafe. Uitgravingen en bruggen hebben ervoor gezorgd dat deze nieuwe weg in tegenstelling tot de oude weg nauwelijks bochten heeft. De klim begint bij de afslag naar de oude weg. De eerste kilometer stijgt langzaam tot het tolstation van Tarapaca. Daarna begint het moeilijkste stuk; De weg is breed en kaarsrecht en stijgt met ruim 8%. Er lijkt geen eind aan te komen. Na een kilometer buigt de weg naar rechts en wordt het minder steil. Langzaam neemt het percentage af van ruim 4% tot minder dan 2%. Boven sluit de oude weg aan op de Autopista. Na een kilometer kan je linksaf slaan richting Santa Rosa of de Autopista volgen, eerst nog 2 kilometer klimmen en dan afdalen naar Dosquebradas en Pereira. 

Van Chinchina naar Santa Rosa via de Autopista del Cafe

Het getoonde profiel begint net voor Chinchina bij de afslag richting Manizales. Hier heb je de keuze om door het plaatsje Chinchina te fietsen of de variant om Chinchina heen te kiezen. De laatste optie zie je in het hoogteprofiel.

Chinchina en omgeving

Vanuit Manizales naar de Páramo de Letras

Augustus 2011 is het eindelijk zover, ik ga vanuit Manizales naar de Páramo de Letras. Tot dat moment was de Passo dello Stelvio (2758 meter) de hoogste pas die ik per fiets bedwongen had. Vandaag kan dat record met bijna 1000 meter verbeterd worden. Ik start bij de grote rotonde ten oosten van Manizales bij Barrio La Enea op een hoogte van 2050 meter. De eerste paar kilometer gaat de weg 4 tot 5% omhoog en kan je lekker warmdraaien. Je passeert o.a. een aantal distributie centra (o.a van Coca Cola) en andere industrie. Wanneer je een bezine station aan de rechterkant van de weg passeert wordt het opeens een stuk lastiger; op een lange rechte weg neemt het percentage toe tot meer dan 8%. Na een kilometer krijg je een bocht naar links over een bruggetje en wordt het weer makkelijker. Via een paar ruime haarspeldbochten fiets je door Malteria, de laatste wijk van Manizales. Na Malteria slingert de weg zich in tientallen bochten verder omhoog. 

Van Manizales tot Sabinas

Van Manizales tot Sabinas

In augustus 2011 werd er vanaf Malteria over een afstand van 10 kilometer hard aan de weg gewerkt. Door de overvloedige regenval eind 2010 en begin 2011 was de weg ernstig beschadigd; Grote stukken waren door aardverschuivingen in de diepte verdwenen en over het gehele traject zag je de modder en stenen, afkomstig van bovenliggende hellingen, nog langs de weg liggen. 

Aardverschuivingen langs de weg van Manizales naar Páramo de Letras

Het meest gevaarlijke gedeelte begint bij Sabinas na kilometer 10. Sinds de aanleg van de weg ruim 50 jaar geleden zijn er op dit stuk een aantal dodelijke ongelukken gebeurd; Modderstromen hebben auto's en bussen van de weg meegesleurd naar de Rio Chinchina, tientallen meters lager. 

Ongeluk bij Sabinas

Om dit probleem voor eens en voor altijd op te lossen denkt men nu na over de aanleg van een viaduct over de modderstroom heen. 

Nieuw viaduct bij Sabinas (bron: La Patria)

Op een hoogte van 3000 meter, na een haarspeldbocht naar links verandert het landschap. De steile hellingen en diep ingesneden rivieren maken plaats voor een veel breder dal. Dit brede dal is in de laatste ijstijd gevormd toen de gletschers de dalen tussen de lava stromen van de Nevado del Ruiz tot een hoogte van 3000 meter uitgesleten en verbreed hebben. Lager heeft er geen vergletschering plaatsgevonden en zijn de dalen gevormd door de diepe insnijding van rivieren. 

Van Sabinas to Letras

Boven de 3000 meter heeft de weg veel minder geleden onder de hevige regenval. Hier was de weg in prima staat. Op een hoogte van 3400 meter, na ruim 20 kilometer passeer je het restaurant El Ocho. Hier kan je rechtsaf slaan richting het Parque Los Nevados met de Nevado del Ruiz vulkaan of rechtdoor naar Letras. Op de weg naar Letras volgen snel na elkaar de laatste twee haarspeldbochten. De laatste 5 kilometer naar de top zijn ondanks een gemiddeld stijgingspercentage van maar 5% zeker niet de makkelijkste. Je hebt al ruim 20 kilometer geklommen en je bent op een hoogte waar je niet dagelijks komt en waar maar weinig zuurstof in de lucht zit. Na een aantal lange eindeloos lijkende rechte stroken bereik je uiteindelijk de top.

3D profiel en kaart van de weg naar Letras

2D profiel en kaart van weg naar Letras

De top stelt teleur omdat er eigenlijk geen top is. Je komt uit op een kaarsrechte weg op kleine hoogvlakte met aan de rechterkant opslagloodsen en aan de linkerkant een paar wankele hutjes; Geen streep op de weg, geen bordje met hoogte aanduiding en al helemaal geen souvenirwinkeltjes en bratwurst verkopers zoals op de Stelvio. Volgens mijn GPS is de pas 3684 meter hoog. Ik fiets nog een klein stukje door totdat de hoogte weer afneemt om zeker te zijn dat ik het hoogste punt gepasseerd ben.

Landschap op 3400 meter

Top van de Páramo de Letras

De hele route beginnend in Manizales en eindigend in Santa Rosa de Cabal is te zien in onderstaande profielen:

Profiel Letras in Giro stijl

Profiel Letras in Tour stijl